Daling van opkomst Leidse gemeenteraadsverkiezingen 'relatief beperkt'

Ondanks de historisch lage opkomst bij de gemeenteraadsverkiezingen afgelopen maart, is er in Leiden sprake van een minder grote daling dan in soortgelijke gemeentes. Voor een sluitend antwoord op de vraag waarom er sprake is van een daling, wacht de gemeente een onderzoek van het Ministerie van Binnenlandse Zaken af.

Opvallend genoeg was er in Leiden bij de laatste drie gemeenteraadsverkiezingen juist sprake van een lichte stijging van de opkomst, tegen de landelijke trend in, maar dit jaar werd deze toename niet doorgezet. Waar in 2018 nog 56,8 procent van de Leidenaren een stem uitbracht voor de gemeenteraad, bezocht dit jaar maar 53,6 procent een stembureau.

Volgens onderzoeksbureau IPSOS zou 28 procent van de landelijke niet-stemmers geen vertrouwen meer hebben in de gemeente(politiek). Daarnaast dacht 15 procent dat het uitbrengen van een stem helemaal geen invloed had. Cijfers die voor Thijs Vos (Partij Sleutelstad) de aanleiding vormde voor schriftelijke vragen aan het college van b en w.

Minder slecht
In antwoorden op deze vragen is er vooral sprake van een nuancerende toon. Het klopt dat ook in Leiden de opkomst de laagste was sinds het afschaffen van de opkomstplicht in 1970, maar deze opkomst blijft in verhouding met het landelijk gemiddelde een stuk hoger: in heel Nederland bracht 50,9 procent van de stemgerechtigden zijn stem uit, zo’n 2,7 procent minder dan in Leiden.

Daar komt bij dat de daling minder sterk is. Landelijk daalde de opkomst met 7,5 procent, terwijl in Leiden de krimp maar de helft zo groot is. Verschillen zijn, volgens het college, op de eerste plaats te wijten aan de grootte van een gemeente: hoe meer inwoners een gemeente heeft, des te lager de opkomst is. Vergeleken met gemeentes met een soortgelijk inwonersaantal als dat van Leiden, is de afname in Leiden één van de kleinste.

Meer onderzoek
Vos vroeg ook een duiding van het college over de verschillen in opkomst tussen de verschillende stadsdelen, maar daar waagt het college zich niet aan. Elke Leidenaar mag stemmen op een stemlocatie naar keuze, waardoor het niet te herleiden is of inwoners van een bepaalde wijk meer of minder zijn komen opdagen bij de verkiezingen.

Het Ministerie van Binnenlandse Zaken onderzoekt op dit moment de verkiezingsuitslag en de scherp dalende opkomstcijfers. Op basis van dat onderzoek, wil het college in gesprek met de gemeenteraad over hoe het tij kan worden gekeerd. Het hoeft volgens het college namelijk niet zo te zijn dat de lagere opkomst een blijvend fenomeen is, omdat er meerdere factoren waren die mogelijke invloed hebben gehad. Gedacht wordt aan de coronacrisis, de lange kabinetsformatie, de toeslagenaffaire en de oorlog in Oekraïne.

Leiden Nieuws Politiek Gemeenteraadsverkiezingen 2022