Deel dit bericht!  

Samenwerking raadsleden Leidse regio nog tegen wil en dank

Een fusie van gemeenten in de Leidse regio gaat ‘op termijn wel gebeuren’. Dat is wat burgemeester Emile Jaensch in Oegstgeest op straat van zijn inwoners hoort. Woensdagavond deelde hij dat met een vijftigtal raadsleden, wethouders en gemeenteambtenaren dat voor de gelegenheid naar Voorschoten was afgereisd. De hernieuwde kennismaking tussen raadsleden uit de Leidse regio resulteerde in een bijzondere mix van wederzijdse interesse, diepgeworteld ongenoegen en een van tijd tot tijd fel debat.

Regio aan zet, Leiden wacht af
Dat ongenoegen werd vooral door de Leidse PvdA-fractievoorzitter Gijs Holla stevig geuit. Eigenlijk heeft hij helemaal geen zin meer nog een poging om tot vergaande regionale samenwerking te komen. “Leiden heeft daar de afgelopen jaren ontzettend veel moeite, tijd en geld in gestoken. Het is al een paar keer mislukt. Ik geloof er niet meer in, laat nu anderen dus maar het voortouw nemen”, zei Holla in een zaal vol met regionale collega’s. “Eerst zien, dan geloven. Uitgezonderd Leiderdorp, want die gemeente heeft zich altijd zeer constructief opgesteld. Ik kan het ook niet meer uitleggen als we de kar opnieuw gaan trekken en er opnieuw veel Leids belastinggeld in steken.”

Gastvrouw burgemeester van Voorschoten Pauline Bouvy-Koene in gesprek met verslaggever Chris de Waard

De bijeenkomst afgelopen woensdag in het Cultureel Centrum Voorschoten is georganiseerd door de gemeentes Oegstgeest, Voorschoten en Zoeterwoude. De raadsgriffiers uit die plaatsen hebben de koppen bij elkaar gestoken nadat een motie waarin werd opgeroepen om de regionale samenwerking weer op te pakken in hun gemeenteraden met grote meerderheden werd aangenomen. De gemeenteraden van Leiden en Leiderdorp zagen een hernieuwde kennismaking tussen gemeenteraadsleden niet zitten en brachten de motie niet in stemming. Het gevolg was dat er vanuit die gemeentes geen bijdrage is geleverd in de organisatie van de avond.

Valse start
In de wandelgang werd daardoor gesproken over ‘een valse start’, maar dat gevoel maakte al snel plaats voor tevredenheid toen bleek dat er toch zo’n vijftig personen, waaronder ook uit Leiden en Leiderdorp, op de regioavond waren afgekomen. “In Leiden leeft de wens om tot een fusie te komen”, sprak burgemeester van Oegstgeest Emile Jaensch de aanwezigen namens de regiogemeenten toe, “maar in de coalitieakkoorden van de andere gemeenten staat zelfstandigheid duidelijk benoemd. Ik verwacht dat dit ook bij de volgende gemeenteraadsverkiezingen een belangrijk thema zal zijn.”

Burgemeester Emile Jaensch (Oegstgeest) namens de portefeuillehouders Regio uit elke gemeente in gesprek met verslaggever IJsbrand Terpstra

Fusie of niet, veel van de aanwezigen waren het er over eens dat er al veel wordt samengewerkt tussen de vijf regiogemeenten en dat dat ook in de toekomst het geval moet zijn. De vraag daarbij is alleen op welke manier en hoe daar naartoe kan worden gewerkt. Jaensch: “In 2017 (onder Elco Brinkman, red.) zijn we niet tot één samenwerkingsvorm gekomen. Het was teveel top-down waarbij alles voor de gemeenten werd bepaald door de stuurgroep. Dan raak je de grip op de samenwerking kwijt.”

Gedeelde identiteit voorwaardelijk voor samenwerking
Maar hoe dan wel? Daarvoor was wetenschapper Geert Teisman naar Voorschoten gekomen. Hij heeft verschillende Nederlandse samenwerkingsverbanden onderzocht en deelde daarover zijn conclusies. “We willen misschien niet samenwerken, maar doen het wel”, was zijn eerste constatering. “En omdat we het niet willen, proberen we er ook voortdurend vanaf te komen. Dan ligt het een half jaar voor de verkiezingen stil en duurt het daarna weer ruim een jaar om elkaar te vinden”, zei hij daarover, wetende dat dat proces zich in de Leidse regio de afgelopen twee jaar precies zo heeft voltrokken.

Volgens Teisman is er voor goede samenwerking in ieder geval een gedeelde identiteit nodig. Afgaand op de reacties vanuit de zaal lijkt die nog grotendeels te ontbreken, aangezien men niet veel verder kwam dan ‘3 Oktober’ en ‘een tekort aan huizen’. Daarnaast moet er volgens de wetenschapper het gevoel zijn dat niemand anders dan de samenwerkende gemeente de problemen en uitdaingen in de regio gaat oplossen en tot slot ‘is elke structuur voor een samenwerking goed, als u gezamenlijk maar besluit op die manier te willen werken’.

Vertrouwen komt te voet…
Tijdens de discussie die daarna op gang werd gebracht leken oude tijden al snel te herleven. De Leidse Gijs Holla (PvdA) noemde Zoeterwoude ‘een plattelandsgemeente die beter met andere plattelandsgemeenten kan samenwerken’ en aan het nakomen van afspraken over bijvoorbeeld het percentage sociale woningbouw schort het in de regio ook behoorlijk. Daarmee was de toon gezet en vertrouwde een aantal aanwezigen elkaar na afloop toe dat het vertrouwen in een goede samenwerking niet per se was gegroeid. In tegendeel voor sommigen zelfs.

Verslaggever Chris de Waard in gesprek met PvdA-fractievoorzitter Gijs Holla (Leiden) en D66-fractievoorzitter Adriaan Adringa (Voorschoten)

Dood paard
Tijdens de borrel ging een debat tussen Gijs Holla en D66’er Adriaan Adringa (Voorschoten) nog even door. Die laatste had Holla verweten te zuur te zijn over samenwerking. Hij zou zijn raadszetel dan maar beter aan iemand met meer energie kunnen geven.

De Voorschotense D66-fractievoorzitter Andringa kwam pas in maart vorig jaar in de raad en heeft de discussie daarvoor alleen vanaf de zijlijn gevolgd. “Dus ik heb inderdaad geen last van oud zeer, maar ik hoop wel dat iedereen van goede wil is. Ik heb geen zin om aan een dood paard te gaan trekken, waarbij Gijs dan het dode paard zou zijn.”

De verwijten van Holla richten zich overigens juist niet op Voorschoten. “Jullie werkten de afgelopen jaren niet met ons samen (Voorschoten richtte zich op de regio Haaglanden en zoekt nu juist weer de aansluiting bij de Leidse regio, red.) en dus ging er ook niks mis. Ik zou dit debat dus eigenlijk niet met Voorschoten moeten voeren, maar met Oegstgeest en Zoeterwoude die inmiddels aan de bar staan”, concludeerde Holla.

Geen vervolg afgesproken
Of deze hernieuwde kennismaking tussen raadsleden uit de regio een vervolg krijgt, blijft vooralsnog de vraag. De motie die deze bijeenkomst op de agenda had gezet, is met het organiseren ervan voltooid, waardoor er vooralsnog geen stok achter de deur is voor verder contact. Maar volgens burgemeester Jaensch is dat ook niet het belangrijkste. Hij ziet vooral noodzaak in de overleggen op onderwerp, die er tussen wethouders (en soms raadsleden) al regelmatig zijn. Als voorbeeld noemde hij het recent opgerichte Energie071, waarin regionaal zal worden gesproken over energie(transitie) en duurzaamheid. “De vraag is niet: gaan we iets samen doen, maar wat gaan we samen doen.”

De politieke redactie van Sleutelstad onderzoekt de samenwerking in de Leidse regio het komende jaar met steun van het Leids Mediafonds. Publicaties vanuit dat onderzoek volgen vanaf oktober.