Thyestes op de Leidse Burcht, een film over bloedwraak op Sleutelstad

Leiden, 11 november 2021 om 14:07 uur door Roeland van Wely

Zijn broer Thyestes is vreemd gegaan met zijn vrouw. En zijn broer Thyestes probeerde ook zijn kroon af te pakken. Atreus, de koning van Mycene, weet niet eens zeker of zijn kinderen wel van hem zijn of van zijn broer! De koning van Mycene is dan ook woest op Thyestes. Hij zint op wraak!

Misdaad kent wel grenzen, maar wraak niet.
Zelfs deze wraak vind ik niet helemaal bevredigend.
Atreus

Studenten van de Universiteit Leiden maakten tijdens de coronaperiode een Nederlandstalige verfilming van een bloederig toneelstuk uit de Oudheid, Thyestes. Op zaterdag 13 november 20.30 en zondag 14 november 12.00 wordt de film Thyestes uitgezonden op Sleutelstad.

De film Thyestes is opgenomen op de Leidse Burcht. De studenten van de studievereniging Sophia Aeterna hebben ruim drie jaar lang aan deze film gewerkt. Het project begon als een toneelstuk, maar het coronavirus maakte een uitvoering daarvan onmogelijk. De studenten wisten echter met behulp van sponsoren genoeg geld bijeen te brengen om in plaats van een toneelstuk een professionele film te maken. Regisseur Bart Vieveen, voorheen rector en bestuurder van het Stedelijk Gymnasium Leiden, nam de regie van de film op zich.

Tekst loopt door onder foto

Atreus (links) en Thyestes (rechts). (Foto: PR).

Ultieme wraak
Thyestes is geschreven door de Romeinse filosoof Seneca. Seneca was de leermeester van de Romeinse keizer Nero. Nero zou volgens de geschiedenisboeken zijn stiefbroer hebben vermoord en de stad Rome in brand hebben gestoken. En de Romeinse keizer zou Seneca ook gedwongen hebben om zelfmoord te plegen. Waarom schreef Seneca zo’n bloeddorstig toneelstuk als Thyestes? Probeerde Seneca de Romeinse keizer Nero positief te beïnvloeden? Of bekritiseerde Seneca met dit toneelstuk juist de keizer? We weten het niet.

De film Thyestes begint met Tantalus, een figuur uit de Griekse mythologie. Tantalus bevindt zich in de onderwereld. Hij wordt daar in opdracht van de Griekse oppergod Zeus gemarteld als wraak voor het feit dat Tantalus zijn zoon Pelops in stukken sneed en aan de goden te eten gaf. Maar de Griekse wraakgodinnen, de Furiën, willen meer wraak. “De waanzin van de ouders moet doorgaan bij de kinderen”, krijsen de Furiën. En de broers Thyestes en Atreus zijn de kleinkinderen van Tantalus. “Fatsoen, trouw, recht”, weg ermee aldus de wraakgodinnen. De toon wordt gezet voor de rest van de film…

Hoewel er in deze film geen bloedbad zichtbaar worden getoond, de kracht van het stuk zit hem juist in de suggestie, worden er wel veel gewelddadige uitspraken gedaan. Atreus zal namelijk zijn grootvader Tantalus overtreffen in gekte en waanzin.

Ik heb goed gegeten en gedronken. Maar het zou voor mij de kers op de taart zijn als ik nu nog van de aanwezigheid van mijn kinderen zou mogen genieten.
Thyestes

Begaat Atreus een misdaad zo gruwelijk dat deze elke norm overschrijdt, of is de ene sluwe broer de ander gewoon een stap voor? En wat moet een volk doen wanneer hun leiders elkaar in misdaad aftroeven? Vast staat dat men tweeduizend jaar geleden al huiveringwekkende stukken kon schrijven.

Productie en uitzending
Alle acteurs, koorleden en producenten zijn studenten of inmiddels oud-studenten van de opleiding Latijn en Grieks. De regie en het filmscenario zijn van Bart Vieveen. De vertaling is gemaakt door de studenten zelf. De film is gerealiseerd met steun van onder meer het Leids Universiteits Fonds, de Faculteit Geesteswetenschappen van de Universiteit Leiden en het Nederlands Klassiek Verbond.