Geheimhoudingsplicht over tonnen aan schadevergoeding historisch pand maakt raadsleden monddood

Waarom betaalde de gemeente Voorschoten een schadevergoeding van 350.000 euro aan vastgoedondernemer Boris Bayer nadat de verkoop van het Ambachts- en Baljuwhuis niet doorging? Met die vraag zitten veel Voorschotenaren nog steeds. Vooral in de politiek. Onder geheimhouding mogen raadsleden de afspraken over de schadevergoeding inzien, maar door die vertrouwelijkheid mogen zij er niks over zeggen. Veel volksvertegenwoordigers zien er daarom van af. Daarmee blijven er meer vragen dan antwoorden over. “Het is als appelmoes door een rietje drinken, om moedeloos van te worden”, zegt GroenLinks-fractievoorzitter Albert Deuzeman.

Het Ambachts- en Baljuwhuis in de Voorstraat van Voorschoten zou voor 1,4 miljoen euro verkocht worden aan vastgoedondernemer Boris Bayer. De gemeente Voorschoten brak deze deal echter af vanwege het vermoeden dat Bayer niet genoeg geld op zijn rekening zou hebben. Ook zou hij zich niet aan de verkoopvoorwaarden hebben gehouden. Onterecht bleek later, toen Bayer een rechtszaak aanspande tegen de gemeente Voorschoten. Het conflict werd beslecht met een schikking van 350.000 euro.

Terugkijkend op het proces noemt de gemeente Voorschoten het ‘onzorgvuldig’ en ‘niet transparant’. De vraag hoe het zo mis is gegaan, blijft onbeantwoord. Als raadsleden schriftelijke vragen aan het gemeentebestuur stellen, komt er nauwelijks duidelijkheid. “Ze doen er heel lang over om met antwoorden te komen. Vervolgens komt er geen nieuwe informatie”, zucht Deuzeman. “Ik voel mij een beetje gepiepeld. Hier ben ik echt niet tevreden mee.”

Mea culpa
Ook Omroep West wacht weken op een reactie van de gemeente Voorschoten. Er moet eerst juridisch advies ingewonnen worden. Uiteindelijk leggen ze uit waarom ze zo weinig los kunnen laten over de achtergrond van de schadevergoeding aan Boris Bayer. “Het college streeft naar zoveel mogelijk transparantie en openheid van zaken, maar handelt hierbij binnen de kaders van de wet en de onderlinge afspraken tussen het college en Boris Bayer.”

Om het conflict met Bayer op te lossen sprak de gemeente Voorschoten niet alleen over een geldbedrag. Met de schikking kwam ook een Mea culpa in de vorm van een persbericht. Dat moest de reputatie van Bayer herstellen. Daarnaast kwamen beide partijen overeen dat het Ambachts- en Baljuwhuis in bezit bleef van de gemeente Voorschoten. Bovenop deze overeenkomst werd bepaald dat alle afspraken geheim blijven.

Dilemma
Gemeenteraadsleden van Voorschoten kunnen deze afspraken wel inzien, maar dat mag alleen onder de noemer van vertrouwelijkheid. Voor veel volksvertegenwoordigers een dilemma, want als zij hier toch over spreken, ook al gaat dat per ongeluk, zijn zij strafbaar. Dat kan resulteren in een taakstraf, geldboete of in een uiterst geval zelfs een gevangenisstraf. Ze kunnen de afspraken dus wel inzien, maar dan kunnen ze er geen kritische vragen over stellen in een openbaar raadsdebat.

Veel raadsleden uit Voorschoten kiezen er daarom voor om de afspraken niet te bekijken. “Je maakt het voor jezelf dan lastiger”, zegt Jolien Schroot, fractievoorzitter van D66. Ook PvdA, SP, Voorschoten Lokaal, VVD en GroenLinks kiezen ervoor om niet te gaan kijken. Het CDA ziet het wel in. “Voor zo’n belangrijk dossier heb je de morele plicht om alle beschikbare informatie tot je te nemen”, zegt fractievoorzitter Patricia Kortekaas.

Het Ambachts- en Baljuwhuis is een monumentaal pand in de Voorstraat, in het centrum van Voorschoten. Op dit moment gebeurt er weinig tot niks met het pand. De Voorschotense Kunstkring is er weg en het restaurant Floris V is niet in gebruik.

Gemeente
Volgens politicoloog Peter Castenmiller is het geen rare situatie, omdat een gemeente meerdere functies heeft. “Aan de ene kant is het een bestuursorgaan dat transparant handelt en verantwoording moet afleggen. Aan de andere kant is een gemeente ook een rechtspersoon en verkoopt het bijvoorbeeld vastgoed. Dan is het een zakelijke partij. Hier is het laatste het geval.”

Castenmiller zou raadsleden dan ook aanraden om vooral naar het algemeen handelen van de gemeente te kijken. “Probeer vooral te kijken naar hoe een gemeente hiervan leert en richt je niet op incidentele casussen.”

Deuzeman van GroenLinks kijkt naar dat grotere plaatje en hoeft niet exact te weten wat er is afgesproken met Bayer. “Ik vraag niet naar de overeenkomst, dat is niet relevant. Ik wil vooral weten waarom wij in de rechtszaal zo van tafel zijn geveegd. Wat is nou het onderliggende probleem?”

De gemeente Voorschoten is bezig met het opstarten van een extern onderzoek. Of dat de zo gewenste antwoorden op de vragen over de schadevergoeding van 350.000 euro gaat brengen, wordt nu al betwijfeld door enkele raadsleden. Het onderzoek zou zich te veel richten op het eigen functioneren van de gemeente Voorschoten. Er gaan dan ook al stemmen op voor een raadsenquête waarbij vertrouwelijke informatie opgevraagd kan worden.

Voor dit onderzoek is informatie gehaald uit meer dan zeshonderd gemeentelijke documenten die zijn vrijgegeven via de Wet open overheid. Verder is op achtergrondbasis gesproken met meerdere betrokkenen. Dit verhaal is mede tot stand gekomen door financiering van het Leids Mediafonds.

Maatschappij Politiek Voorschoten Ambachts- en Baljuwhuis Voorschoten