Uitgewerkt plan voor Leidse woontorens LEAD ligt klaar

Ruim zeven maanden was het muisstil over de drie geplande woontorens langs de Willem de Zwijgerlaan in Leiden. Achter de schermen deden de gemeente en ontwikkelaar RED Company onderzoek en werd het ontwerp van het project dat de naam LEAD draagt verder uitgewerkt. De resultaten daarvan zijn nu bekend en worden over twee weken aan bewoners van de omliggende woonwijken gepresenteerd. Begin maart vindt een afsluitende informatiebijeenkomst plaats waarvoor binnenkort een openbare uitnodiging wordt verspreid.

Het project bestaat uit drie woontorens langs de Willem de Zwijgerlaan, waarvan de hoogste ongeveer 115 meter moet worden. Er werd veel aandacht besteed aan een gedetailleerde opzet voor het plan, voordat het in september 2018 aan de stad werd gepresenteerd. Al vrij snel keerde een groep fanatieke omwonenden uit de naastgelegen woonwijk Nieuw Leyden zich tegen het plan omdat de (toen nog) 560 geplande woningen niet passend zouden zijn voor de buurt. Ondanks aanhoudende protesten en een poging tot volksraadpleging ging de gemeenteraad in juni 2019 akkoord met voortzetting van het project, dat sindsdien verder is uitgewerkt op basis van een aantal uitgangspunten dat toen is meegegeven.

Hoewel de in Rotterdam gevestigde ontwikkelaar RED Company de verdere uitwerking van het plan eerst aan de buurt wil presenteren – ter afsluiting van het informatie- en participatieproces dat de afgelopen anderhalf jaar heeft plaatsgevonden – is al wel duidelijk hoe de woontorens er ongeveer uit moeten gaan zien. Vijfentwintig procent van de woningen wordt bestemd voor sociale huur en twintig procent bestaat uit starterswoningen. Voor de rest gaat het om een mix van kleine en wat grotere huur- en koopwoningen. Op een deel van de torens, die op de plek moeten komen waar nu nog een verouderd KPN-gebouw staat, komen groene terrassen die de torens visueel verbinden met een park dat rondom wordt aangelegd.

Gedeelde werkplekken en logeerkamers
Nieuw voor Leiden is een manier van bouwen waarin wordt ingezet op relatief kleine appartementen die worden aangevuld met uiteenlopende gemeenschappelijke ruimtes. Naast een zwembad, gedeelde werkplekken en een per app bereikbare conciërge, zullen er in de verschillende gebouwen bijvoorbeeld ook logeerkamers zijn en ruimtes die bewoners kunnen gebruiken om een keer een groter diner te organiseren. Volgens de ontwikkelaar is er veel behoefte aan kleinere appartementen maar kan er op deze manier incidenteel wel gebruik worden gemaakt van grotere gedeelde faciliteiten die je niet dagelijks nodig hebt.

IJsbrand Terpstra in gesprek met architect Nanne de Ru van RED Company

Hoewel het plan de afgelopen maanden gedetailleerder is geworden, is aan de grove opzet van het project weinig meer veranderd, zeggen Kick Frohwein en Guus Tennekes van RED Company in een Leids café. De grootste uitdaging lag volgens hen onder de grond, waar het aankomt op een precisiewerkje. Omdat KPN een belangrijk verdeelstation op de locatie heeft en er vanuit de Willem de Zwijgerlaan ook veel andere kabels en leidingen richting de binnenstad lopen, is er heel weinig ruimte om te graven. De positionering van de woontorens luistert daardoor heel nauw, wat een complexe klus heeft opgeleverd.

Allure
Dat RED Company toch de moeite neemt en ondanks flinke kritiek uit de omliggende wijk doorgaat met het ontwerp, komt omdat het de ontwikkelaar niet alleen gaat om het toevoegen van woningen aan de stad. Van begin af aan is al duidelijk dat de ontwikkelaars een gebouw voor ogen hebben dat letterlijk en figuurlijk een hoogtepunt wordt in Leiden. Gevraagd naar de drijfveren achter het project wordt dan ook gesproken over kwaliteit en allure. “Ja, we willen graag iets moois toevoegen aan onze stad”, beaamt Frohwein, die net als een aantal van zijn collega’s zelf in Leiden woont. “Met zo’n ambitie hoef je niet altijd te kiezen voor de makkelijkste weg.”

Geen reactie
Ook anderhalf jaar na de presentatie van de eerste plannen klinken er nog volop kritische geluiden vanuit de achterliggende wijk Nieuw Leyden. Eind 2018 vond een aantal plangroepbijeenkomsten plaats, waarin onder meer bewoners over verschillende thema’s binnen het project konden meedenken. Bewoonster Miranda van Eck, bang voor onveilige situaties in haar straat door een flinke toename van verkeer, nam deel aan de groep over verkeer en mobiliteit. Tot haar frustratie kreeg ze naar eigen zeggen meermaals geen antwoord op de vraag of ze de cijfers achter recente verkeersonderzoeken mocht inzien. “Er wordt vooral gezwegen, dat geeft het idee dat men ons niet wíl horen”, zegt ze. “Eind 2018 heb ik een email gekregen dat we binnenkort meer info zouden krijgen van de ontwikkelaar, sindsdien heb ik niks inhoudelijks meer gehoord.”

IJsbrand Terpstra in gesprek met omwonenden Geert Crielaard en Miranda van Eck

RED Company erkent dat het, afgezien contact over de planning van het project, een tijd niks van zich heeft laten horen. “We wilden eerst de onderzoeken zorgvuldig afronden voordat we die met de buurt bespreken. Je gaat niet terug als onderdelen nog niet kloppen”, zegt Tennekes desgevraagd. Maar dat is precies waar de pijn zit bij de groep omwonenden die juist nauwer bij de ontwikkeling betrokken zou willen worden. “Het is erg frustrerend dat we niet mee mogen werken, terwijl er veel expertise en bereidheid in de wijk aanwezig is”, zegt Geert Crielaard die ook in Nieuw Leyden woont. Hij kijkt met jaloezie naar de overkant van de Maresingel, waar het bewoners van de wijk rond het Energiepark wel lukt om bij de gemeente aan tafel te zitten. “Zo zou het hier ook kunnen gaan”, verzucht hij.

Informatieavond
Binnenkort kunnen bewoners in ieder geval weer in gesprek met de ontwikkelaar. Op 20 februari worden er afsluitende bijeenkomsten georganiseerd voor de verschillende thematische plangroepen, waarvoor donderdag een uitnodiging is verstuurd. Begin maart zijn alle geïnteresseerden vervolgens uitgenodigd voor een afsluitende informatiebijeenkomst, waarvoor een openbare uitnodiging binnenkort wordt verspreid. Tegelijkertijd worden de resultaten van het laatste verkeersonderzoek bekeken en wordt er met de ontwikkelaar gesproken over de aankoop van het stuk benodigde gemeentegrond. In het tweede kwartaal van dit jaar (april-juni) begint vervolgens de procedure om het bestemmingsplan van de grond aan te passen, wat nodig is om de inmiddels geplande 580 woningen te mogen bouwen.

Gang naar de rechter
Vanaf het moment dat de bouwplannen onherroepelijk zijn, duurt het vier tot zes jaar tot de gefaseerde bouw van de drie torens achter de rug is. Wanneer de schop uiteindelijk daadwerkelijk de grond in zou kunnen, staat echter nog allerminst vast. Bijna alle betrokkenen houden namelijk eerst nog rekening met een gang naar de rechter. En dat is niet onterecht, blijkt uit de berichten van verschillende buurtbewoners. Eerder liet Nick Smit, de man achter Twitter-account @Stop_Lead, al weten de gang naar de rechter te overwegen, stemde de ALV van wijkvereniging Groenoord-Noord voor die koers en ook Van Eck sluit zich daar bij aan. “Ik heb mijn rechtsbijstandsverzekering al gebeld”, zegt de bewoonster die de bouw van de woontorens in de huidige vorm op die manier alsnog wil voorkomen.

Leiden Maatschappij LEAD